«Το βόρειο τμήμα της Ηπείρου που, από το 1920 κι εντεύθεν υπάγεται στην αλβανική επικράτεια, υπήρξε και συνεχίζει να είναι ο  πολυπαθέστατος των άλλων ελληνικών χώρων, αν και παρείχε με τη φιλοπατρία των τέκνων του, μέγιστες υπηρεσίες στο ελληνικό έθνος.

Tα τελευταία 100 χρόνια, υπήρξε και συνεχίζει να είναι, από κάθε άποψη, ο λιγότερο ερευνηθείς ελληνικός χώρος αν και συνεχώς βάλλεται από ποικίλες μεθοδεύσεις αφελληνισμού. Κι αυτό περισσότερο λόγω της απομόνωσης που υπέστη ο εκεί ελληνισμός από το αλβανικό «κομμουνιστικό» καθεστώς μετά το 1945. Από την άλλη, αν και η Εθνική Ελληνική Μειονότητα ή ο καθ’ ημάς
Βορειοηπειρωτικός Ελληνισμός το δεύτερο ήμισυ του 20 ου αιώνα προσέφερε με τον πολιτισμό, την παιδεία και τα στελέχη του, τα μέγιστα για την ανόρθωση του αλβανικού Κράτους, εκείνο εκ μέρους του κατέβαλε και καταβάλλει ανελλιπώς προσπάθειες συρρίκνωσης και αφελληνισμού των περιοχών, που ανέκαθεν αποτελούσαν πατρογονικές εστίες Ελλήνων το γένος. Από κέντρα όσο στο
εσωτερικό, τόσο και στο εξωτερικό της Αλβανίας, γίνονται σήμερα προσπάθειες με μεθοδεύσεις και χιλιάδες σελίδες ατεκμηρίωτης βιβλιογραφίας να αλλοιώσουν την ιστορική πραγματικότητα του χώρου και της περιοχής.